Maliban sa Big Bang Theory, puro ideas, guesses, speculations, hypotheses at mathematical theories pa lang ang meron tau tungkol sa origin ng universe kaya isang intellectual dishonesty ung sinabi mo na
"well-established na ang facts na ang pag-iral at pag-inog ng universe at pagsisimula ng sankatauhan ay di kailangan ng diyos o sino pa mang sinasabing maylikha." Ang totoo ay walang may alam kung paano nalikha ang universe. Isang malaking unresolved case ang origin ng universe sa science mas higit pa kesa origin ng life. At least, isang coherent scientific theory na ang Theory of Evolution by Natural Selection pero maging un ay hindi rin ina-address ang origin ng life, kumpara sa Big Bang na hindi pa rin maituturing na isang scientific theory. Wala pang scientific theory ang napapasimulan tungkol sa origin ng universe. Ang lahat ng pina-publish ng mga scientist na mga libro o mga thesis sa mga science websites tungkol dun ay propositions lang nila bilang possible explanations. Testability ang isa sa main requirements para maituring na valid at scientific ang isang theory. Kahit pa gaano ka-sophisticated ang equations ng isang mathematical theory, mananatili xa bilang mathematical theory o hypothesis (na nakabase lang sa logical deduction/a priori reasoning) at hindi isang scientific o physical theory kung wala xang ebidensya. Falsifiability via empiricism ang naghihiwalay sa science (physics) at non-science (mathematics, metaphysics, social sciences, religion). Kaya lahat ng ideas na meron ngaun tungkol sa origin ng universe (maliban sa Big Bang) ay maituturing na metaphysical hindi scientific.
Walang isyu ang major religions sa scientific discoveries at karamihan ng naglalabasang bagong scientific ideas. Mga religious fundamentalist lang ang tutol sa mga un dahil sumasalungat ang mga un sa interpretation nila ng scriptures nila. Pero hindi nilikha ang religion o isinulat ang Scripture para gampanan ang role ng science nung pre-scientific era at magbunyag ng scientific knowledge na dapat tumugma sa mga scientific discoveries at research sa kalaunan. Gaya ng sabi ni
Galileo, walang scientific information na ibinibigay ang Biblia kaya maling ituring xa bilang scientific manual.
Allegorical na ang interpretation sa Biblia ng mga unang Kristyano nun palang 4th century ilang siglo bago pa isilang ang modern science at ma-develop ang mga scientific theories. Wala sa original tradition ng Christianity ang biblical literalism/fundamentalism at science-religion overlapping magisteria. At gaya rin ng sabi ni
Paul sa Epistles niya, hindi literal truth ang Biblia kundi spiritual . Kaya mali lahat ng literal interpretations ng Scripture. Hindi maaaring lahat maging literal ang mensahe na ibig ipabatid ng biblical authors dahil 1/3 ng Biblia kabilang ang Genesis ay orihinal na isinulat bilang poetry.
Catholic Church ang may-ari at nagpapatakbo ng isa sa pinakamalaki at pinaka prestihiyosong scientific organizations sa buong mundo na may mga atheist scientist members. Wala sa history ng Simbahan na pinigilan niya ang scientific findings ng mga scientist. Isa ito sa pinaka popular na accusations sa Simbahan at marami na ring naisulat tungkol dito at ang historical consensus ay mali at walang tamang basehan ang conflict thesis. Kung meron mang hinahadlangang scientific research ang Simbahan gaya ng stem cell research, human cloning, etc., un ay base sa ethical grounds, at hindi theological ang dahilan.
Kagaya ng religion, hindi monolithic body ang science. Kung di mo napapansin, mga scientist mismo ang nagkokontrahan sa ideas ng isa't isa. Hanggang hindi nase-settle at walang scientific consensus ang isang isyu sa science, patuloy sila sa debates, arguments, at disagreements sa mga ideas nila. Humahanay lang ang ilang mga theist sa mga scientist na may kaparehong perspective nila pero walang pakialam ang major religions sa kung ano mang bagong scientific ideas na naglalabasan.
Walang dahilan para maging antagonistic sa science ang mga theist dahil:
1. ~5,000 years old na ang field ng cosmology pero wala pa ring scientific theory na nabubuo hanggang ngaun tungkol sa origin ng universe, at marami pang areas ng research bago ma-tackle ang isyu ng origin kaya malamang hindi na malaman ninuman ang sagot tungkol dun sa current lifetime.
2. Limitado ang science. Nakabase sa falsifiability at methodological naturalism ang current scientific paradigm kaya limitado lang xa sa natural/physical/material claims. Ang scientific (inductive) method ay nagbibigay lang ng conclusion base sa degree ng likelihood at probability, at hindi absolute certainty.
3. Isa sa fundamental properties ng science ay ang pagiging tentative at provisional. Walang final sa science. Hindi kayang pasinungalingan ng bagong scientific discoveries at theories ang kahit anong claim dahil sa "problem of induction" na tinatawag.
4. Isang malaking debate sa philosophy ang relasyon ng perception/sense sa reality, at ang distinction sa pagitan ng objective reality at nature ng reality. Physical ba ang reality; ang nakikita/nararanasan ba natin ang totoong realidad (scientific realism)? O kung mental ang reality; nag-eexist lang ba xa sa isip natin (idealism)? O ang nakikita/nararanasan natin ay hindi totoo o ang kabuuan ng realidad at may objective reality na hindi natin nakikita o nauunawaan (anti-realism)?
Classical physics = realism
Quantum physics = idealism
Religion = idealism/anti-realism
Ang position ng majority ng mga scientist ngaun ay instrumentalism. Ang science ay tool lang na ginagamit para i-reveal ang approximation ng reality hindi ang kabuuan ng reality. Ang scientific reality ay perceptual reality lamang, o model lang ng reality. Mas malaki ang actual reality kesa kayang i-describe ng science at wala taung paraan sa kasalukuyan para i-explore ang kabuuan nun dahil nga sa current limitations ng science at limitation ng human perception.